“Nire patua ezagutzen dut. Nire izena aipatze hutsak egundoko zirrara eragingo du etorkizunean: Lurrean inoiz jazotakoko eraso bortitzenaren oroitzapena, kontzientzi krisi sakonenaren oroitzapena, egundaino sinetsi, exijitu eta bedeinkatu den ororen kontra jaurtitako epai baten oroitzapena. Ni ez naiz gizakia, ni … Irakurtzen jarraitu Zergatik naizen patu bat
Nietzscheren filosofiaren aurkibide orokorra.
“Ni neu nauzue, alde handiz gainera, inoizko gizakirik krudelena; horrek ez du esan nahi gizakien artean ongileena izatera irits ezin nintekeenik. Nire ahalmen suntsitzaileari dagokion maila berean ezagutzen dut suntsitzeak eragiten duen poza”. Irakurtzen jarraitu Nietzsche: Jainkoa hil da
1. Ilustrazioa: gizakiaren adinagusitasuna eta duintasuna Ilustrazioa: gizakiaren irteera bere erruzko adingabetasunetikAdingabetasuna: besteen gidaritzarik gabe (tutoreak) bere adimenaz baliatzeko ezintasunaNorberaren erruzkoa da, ez datzalako adimen ezean, erabakitzeko kuraiarik ezean bainoIlustrazioaren lema: Sapere aude; ausart zaitez zeure adimenaz baliatzen 2. Tutoreen … Irakurtzen jarraitu Zer da Ilustrazioa: testuaren azalpena
Zer da Ilustrazioa testuaren 5. atalean Ilustrazioa sustatzen duen askatasunaren murrizketa azaldu du Kantek; 6. atalean erlijioa eta estatuari buruzko hausnarketa egiten du. Zilegi ez den murrizketa: Zelako askatasunaren mugapenak ilustrazioa oztopatuko du? Erantzuteko galdera bat egingo du: posiblea litzateke … Irakurtzen jarraitu Erlijioa ta Estatua: Caesar non est supra grammaticos
Erlijioa eta politikaren arteko hartu emana zalantza ezina zen Ilustrazio garaia iritsi zen arte. Ilustrazioaren ideia berriekin bat eginez, Kantentzat erregearen boterea ez dator Jainkoarengandik, errege eta gizartekideen arteko kontratu adierazi gabekotik baizik. Aztertzen dugun artikulua, Berlinische Monatschrift deritzon Alemaniako … Irakurtzen jarraitu Arrazoimenaren erabilera publikoa eta pribatua
Ilustraziora iristeko, naturak giza antagonismoaren mekanismoa erabiltzen du: Gizakia bi jarreren artean kokatzen da: besteekin bizi eta elkar laguntzearena, eta norberaren interesak defendatuz, besteei aurre egitearena. Borrokak eta norberekoikeria nagusitzen dira.
Betirako bakea konstituzio errepublikarraren bidez gauzatuko da. Noiz? Irakurtzen jarraitu Gizartekoitasun tratagaitza eta Konstituzio Errepublikarra
Kant historiaren hari zuzentzailea xedearen ideian aurkitzen du. Natura osoa sistema “teleologikoa” da legeei lotuta dagoena. Juan Mayorgak idatzitako antzezlanak eguneko berriekin lotuta dagoen dilema planteatzen digu: Segurtasunaren izenean, kartzeleratu, torturatu, edo beste pertsonen eskubideak urratu ditzakegu? Irakurtzen jarraitu Kant: Aurrerapena eta Betirako Bakea
“Asmo kosmopolitako historia unibertsal baten ideia” lanaren laburpena: Historiak baduela zentzu bat baieztatzen du Kantek: aurrerakuntza edo gizakiaren berezko moraltasuna burutzea. Naturaren ezkutuko plan baten bidez arrazoimen teorikoa eta arrazoimen praktikoaren arteko zubia eraikitzen du: Kantentzat askatasunak nahi ala ez, moraltasuna eta ilustrazioa ekarriko du. Irakurtzen jarraitu Kant: Asmo kosmopolitako Historia orokor baten ideia
Zer da Ilustrazioa, Kanten testua duzu hemen. Arrazoimenaren erabilera publikoari ekinez nire iritzi kritikoa emango dut: lotsagarria deritzot LOMCE dekretuan erlijioak eta filosofiak (edo beste edozein arlo) pertsona baten etorkizuna jokatzen duen notan balio berbera izatea. Lotsagarria, deritzot ere estatu espainolak Vaticanoarekin duen akordioa, baita lapurreta bat ere bai! Irakurtzen jarraitu Zer da Ilustrazioa? Galderari erantzuna
Ezagutza eta ekintzaz gain itxaropena aipatzen du Kantek. Ibon Uribarriren ustez, aditu gehienek gizabanakoari lotua ikusi dute galdera hau eta arrazoi praktikoaren kritikan agertzen diren postulatuei lotu zaio bere gaia erlijioa zela pentsatuz,. “Aldez bakarrik dute arrazoia. Erraz erakuts daiteke … Irakurtzen jarraitu Zer espero dezaket?
Ezagutza eta morala: arrazoimen teorikoa eta praktikoa Antzinako erregimenaren eredu zaharkitua ordezkatuko zuen ideia eta balore eredu berria sortzea, Ilustratuen kezka bat zen. Metafisika dogmatiko baten arriskua gizakia eszeptizismora, materialismora eta balore moralen galerara eraman dezakeena da. Ezagutzaren baldintzak lehenengo … Irakurtzen jarraitu Zer egin dezaket? Etika Autonomoa
Ilustrazioaren oinarrian, XVII mendeko bi joera filosofiko aurki daitezke: arrazionalismoa eta enpirismoa: Argien Mendea behar bezala ulertzeko beharrezkoak dira, elkarren aurka jokatu baitzuten Kanten pentsamenduarekin filosofia berri bati hasiera emanez. Irakurtzen jarraitu Arrazionalismoa eta enpirismoa
Kritizismoa Kanten filosofia dugu: gizakiaren arrazoimena epaitzean datza. Zertarako? arrazoimenaren ahalmenak zehazteko eta aurreiritzi erlijioso, metafisiko eta dogmatikoak gizakiaren adinagusitasunaren aukako indarrak zirela salatzeko. Metafisika zientzia ez zela frogatu zuen. Irakurtzen jarraitu Kanten Arrazoimenaren Kritika
Arrazoimen kritikoa, autonomoa eta askea Bere hiru kritikatan erantzuten saiatuko den galdera horiek Ilustrazioak garatzen duen arrazoimenaren kontzeptu berriaren lekuko dira: arrazoimen kritikoa, autonomoa eta askea. Kantek “Zer da ilustrazioa galderari erantzuna” artikuluan Ilustrazioaren lematzat “Sapere Aude” jotzen du; hau … Irakurtzen jarraitu Kant eta Ilustrazioa: Sapere Aude
Iluntasunetik argira: teozentrismotik antropozentrismora XVIII. mendeak “Argien Mendea” izena hartzen du. Mende honetan zerbait berriren jaiotzaren kontzientzia sortzen da, azkenik arrazoiak eta zientziak gizakia argituko dutela eta iraganeko ilunaldiak desagertzear daudela hain zuzen ere. Ilustrazioa argia ematea besterik ez da. … Irakurtzen jarraitu Ilustrazioa: aldaketa filosofiko-kulturala
Nola sortu zen munduaren ikuspegi modernoa? Immanuel Kant “mugimendu ilustratu” izenaz ezagutzen den korronte filosofikoaren ordezkarietako bat da. Mugimendu honek egungo gizarte ikuspegiaren oinarria sortu zuen (politika, erlijio, moralean). Kanten pentsamenduak eragin nabarmena izango du mundu ikuskera honetan eta baita … Irakurtzen jarraitu Ilustrazioa: Aldaketa sozio-ekonomiko eta politikoak
Bizitza eta lana Kanten bizitzak (1724-1804) neurri handi batean mugimendu ilustratuarekin bat egiten du. Prusiako Königsbergen jaio zen. Bere amak, luteranoa eta pietista zenak, (pietismoa, funtsean jarrera eta sentimendu erlijiosoa baloratzen zituen eta dogmak eta antolamendu erlijiosoa beharrezkoak ez zirela … Irakurtzen jarraitu Kant: Hiru galdera eta bizitza bat
Izate kontingentea eta beharrezkoa (*) Aristotelesen pentsamenduari jarraituz, San Tomasentzat izatea da kontzepturik unibertsalena. Izatea gauza guztiez predika (esan) daiteke. Badiren errealitate guztietan dago, denetan aurkitzen da, eta horregatik, ez da ezerekin nahasten. Baina izate guztiak ez dira berdinak. Batzuek … Irakurtzen jarraitu Tomas Akinokoa: Jainkoaren existentziaren frogak
Egia aurkitzeko bi bide: Filosofia eta teologia(*) San Tomasek errealitatea benetan nolakoa den (egia) aurkitzeko bi bide bereizi zituen: fedearen bidea eta arrazoimenaren bidea. Lehenengoa teologiaren bidea da; bigarrena, filosofiarena. Bi bide horiek desberdinak izanik, bakoitzak bere aldetik joka dezake, … Irakurtzen jarraitu Tomas Akinokoa (1225-1274)
Bizitza zoriontsuaz liburuaren azalpena 386 urtea. Agustin Hiponakoak 33 urte ditu, plazerez zuzendutako bizitzari bukaera ematera ausartu da eta kristau konbertitu da. Bere bizitzaren norabide berriaren ziurtasunen gaineko hausnarketa egiteko premiaz Casiciacon Verecundok (Milango irakasle kideak) eskaini dion etxaldera erretiratu … Irakurtzen jarraitu De Vita Beata II
Ontologia: Agustin Platonen bi munduen existentzia onartu zuen oso egokia baita Jainkoaren transzendentziaz aritzeko. Baina Formen mundua ez da Jainkoarekin bateragarria, biak baitira absolutuak. Hortaz Plotinoren irtenbidea hartu zuen. Hau da, Formak Jainkoaren ideia bihurtu zituen. Mundu ikusgarriari dagokionez Agustinek … Irakurtzen jarraitu Planonen eragina Agustinengan
Agustin izan zen historia unibertsalaren zentzua sistematikoki azaldu zuen lehenengo pentsalaria: ekintza hutsetan geratu gabe, ekintza horien zentzua ulertzen saiatu zen. Hemen ere, bere gogoeta ez da guztiz filosofikoa: teologia eta filosofia batera erabiltzen ditu, edo beste era batera esanda, … Irakurtzen jarraitu Historia: “Civitas dei” edo Jainkoaren hiria
Gizakia askea da, eta librea delako da gizakia. Askatasunik gabe ezinezkoa da gizaki izatea. Erabaki ahal duelako da gizakia, borondatearen (nahimenaren) autodeterminazioa erabili ahal duelako hain zuzen ere. Dena dela, zer aukera dezake? Ez dago askatasunik eskubiderik gabe, baina obligaziorik … Irakurtzen jarraitu Agustin Hiponakoa: Askatasuna eta gaitzaren arazoa
Bi Izaki mota Agustinek bi eratako izakiak bereizten ditu: alde batetik, Izaki Absolutua, eta bestetik, hark sortutako izaki kontingenteak. Izaki Absolutua: Jainkoa, Beharrezkoa, Betierekoa, Perfektua, guztiz Ona, guztiz Justua eta Aldagaitza da. Izaki kontingenteak: kreaturak ez dute finkotasunik. Badira eta … Irakurtzen jarraitu Unibertsoaren kreazioa
Irakasle Ikasle 